Q Programı

Q PROGRAMI NEDİR? Q GRADER KİMDİR?

Herkese merhaba, ben Elif.

Lisanslı Q Arabica Grader olarak Birlik Kahve’de çalışıyorum. Firma içinde kalite değerlendiricisi olarak görev alıyorum. Müşterilerimize ulaşan kahvenin güvenliğini sağlamak, tedarik zincirinin sonraki adımlarında ortaya çıkabilecek problemleri en aza indirgemek adına bize ulaşan ürünleri standartlara uygun olarak analiz ediyorum.

Son yıllarda kahveye ilginin arttığını gözlemliyoruz. Piyasadaki eski oyuncuların yanında yeni girişimciler de var. Sektörün büyümesi hepimizi ilgilendiren ve sevindiren bir durum. Fakat bununla birlikte bir bilgi eksikliği de mevcut. Son tüketici Q Grader statüsünü hiç duymamışken, sektördekiler de bunu ya duymamış ya da duymuş ama ne anlama geldiği konusunda kafa karışıklığı yaşıyor durumdalar.

Nedir Q Programı? Q Grader kimdir? Bu programın amacı nedir? Paylaşımımla bu konuları netleştirmeyi umuyorum.

Q programı, kahve tadımcıları için en bilinir sertifikasyon programıdır. Q Grader ise profesyonel kahve kalite sınıflandırıcısıdır. Q programını yürüten, Q Grader sertifikasını verebilen kurum CQI’dır. Açılımı Coffee Quality Institute yani Kahve Kalite Enstitüsü’dür.

CQI

1996’da kurulmuş kar amacı gütmeyen bir kuruluştur. Kahvenin kalitesinin kahvenin değerini oluşturduğunu söyleyip, kahvenin kalitesine vekahve üreticilerine destek olmayı amaçlar.

Nasıl destek olur?

Ortak bir kahve dili oluşturur. Kahve zincirinin her halkasında, özellikle üretici ucunda bilgi paylaşımı yapar.Toptan kalkınmayı, kalitenin yaygın hale gelmesini amaçlar.

Çoğu üretici kendi ürettiği kahvenin kalitesini bilmiyor, farkında değil veya geliştirmek için yeterli bilgisi ve kaynağı yok. Pazar erişimi kısıtlı veya yüksek kazancı olamıyor.

Bu noktada CQI, bilgi paylaşımıyla üreticinin daha bilinçli kararlar vermesine yardımcı oluyor. Üreticiyi yüksek kaliteli ürünleri için ödüllendirmek istiyor. Daha sağlıklı tedarik zincirlerinin kurulmasını hedefliyor.

Peki sadece üretim ucunda bilgilenme yeterli midir?

Hayır. Üretilecek daha kaliteli ürünleri satın alacak bilinçli bir market oluşturmak da gerekli.

Dolayısıyla CQI,

1. Yetiştirme ve hasat hakkında üreticiyi bilgilendirerek
2. Depolama ve taşıma aşamalarında ve özellikle verdikleri satın alma kararlarıyla kahve kalitesini etkileyebilecek ihracat ve ithalatçıları bilgilendirerek kaliteyi kalkındırmayı sağlar.
3. Ayrıca, son tüketiciyi de bilinçlendirmek kaliteli kahvenin değer karşılığını almasını sağlayacak yeni market fırsatlarını oluşturur.

Yani zincirin her halkasında bilgi gereklidir ve ETKİLENEBİLİR HER KISMI İYİLEŞTİRMEK amaçlanır.

Bilgiyi nasıl yaygınlaştırabiliriz?

Bunun için Q programı oluşturulmuş.

Aynı seviyede bilgi ve standartlar oluşturmak için teşvik sağlar.

Aynı dili konuşmak için teşvik sağlar.

Aynı dili konuşmak ne demek? Neden aynı dili konuşmak gerekiyor?

Kalitenin subjektif olduğu düşüncesini reddetmek için aynı dili konuşmak, aynı terimleri kullanmak, bilimsel ve teknik bir yaklaşım gerekiyor. Kahve için çeşitli kalite parametreleri belirlenmiş ve kahve kalitesi tanımlanabilir, ölçülebilir hale getirilmiş durumda. Birbiriyle kalibre olan, kahve kalitesini objektif değerlendirebilecek güvenilir ve yetkin kahve tadımcıları oluşturmak Q programı ile amaç.

Bu sistemde Q Grader’ların yeri nedir?

Q Grader, kahve kalite sınıflandırıcısıdır. İleri düzey kahve tadımcılarıdır.

6 gün süren yoğun bir sınavla yetenekleri test edilen güvenilir tadımcılardır.

Q Grader ne yapar?

• Kahvenin kalitesini objektif olarak değerlendirir.
• Kahvenin karakteristiklerini tanımlar.
• Kahvedeki kusurları tespit eder (yeşil görünüş, kavrulmuş görünüş ve tadımda).
• Ortak kahve dilini kullanarak zincirde iletişim kurar.

Dünyada 5600 civarı Q Grader vardır ve bunların hepsi KALİBREdir. Yani aynı kahveyi tattıklarında belli bir tolerans aralığında aynı puanı verirler.

Kalitenin objektif değerlendirilmesi ve tadımcıların kalibre olması şart çünkü üreticinin hayatını etkileyebilecek kararı verecek bu tadımcılar. Ve bu sayede üretici ürününü hakettiği fiyatlarla satabilecek.

Sistem nasıl ilerler?

Kurum bunun neresinde, üretici neresinde, Q Grader nerede? Nasıl güvenilir değerlendirme yapılır derseniz, şematik olarak basitçe açıklayayım.

Öncelikle üretici, eğer ürünün kalitesine güveniyorsa ve bunu daha yüksek fiyatla satmak istiyorsa CQI’a başvurur. Numune kurumun in country partner dediğimiz ülke içi koordinatörlerine iletilir. Bu numune 3 bağımsız Q Grader’a iletilir ve değerlendirilir.

Numune herhangi bir önyargının önüne geçmek için anonimdir.

3 bağımsız Q Grader bu kahvelerin yeşil çekirdek analizi, kavrulmuş çekirdek analizi ve standartlara uygun tadımını gerçekleştirip rapor oluştururlar. Bu rapor sonucu kahve geçer not alırsa Q sertifikasına sahip olur. Tüketici de bu kahveyi gönül rahatlığıyla nitelikli olduğuna, üreticinin daha çok kazandığına güvenerek satın alır.

Ama diyelim ki kahve numunesi nitelikli sayılabilecek özelliklere sahip değil.

O zaman ne yapılır?

Üretici yanıtsız kalmıyor tabi ki. Teknik bir raporla kahvenin neden nitelikli olmadığını ve nelerin geliştirmeye açık olduğuna dair bir geri dönüş yapılıyor üreticiye.

Üreticiye kahvesiyle ilgili anlamlı, bilgi veren, doğru geri dönüş yapmak çok önemli. Bu sayede üretici kahvesini ilgili pazara daha yüksek fiyatla sunup, kahve kalitesinin yani değerinin karşılığını alıp daha fazla iyileştirme için yatırım yapabilecek.Yaşam standartları da yukarı çekilmiş olacak. Bilinçli kararlar vermeye başlayacak.

Peki kahvenin Q sertifikasına sahip olması şartları nelerdir? Bunu bir başka yazıda paylaşalım...